Sfeer en veiligheid

Definitie

De indicator Sfeer en veiligheid toont wat de school doet om de veiligheid te waarborgen. Bij deze indicator vind je het veiligheidsplan, de veiligheidsmonitor, het anti-pestprogramma, de anti-pestcoördinator en/of de vertrouwenspersoon. Samen met Tevredenheid leerlingen geeft deze indicator een beeld van de sfeer en de veiligheid op de school.

De sfeer laat zien hoe leerlingen de school ervaren. Veiligheid laat zien hoe veilig de school is en of er bijvoorbeeld wordt gepest op school. De sfeer geeft aan hoe leerlingen de school ervaren en de veiligheid geeft aan hoe veilig ze zich op school voelen. Deze indicator wordt op Scholen op de kaart getoond bij het hoofdstuk Tevredenheid.

Toelichting

De sociale veiligheid wordt gemeten aan de hand van een vragenlijst van in totaal 27 vragen, waarvan 16 vragen worden gebruikt voor de indicator Tevredenheid leerlingen en 11 vragen voor de indicator Sfeer en Veiligheid. Bekijk meer informatie over de Vensters-vragenlijst.

Scholen zijn verplicht om jaarlijks de sociale veiligheid van hun leerlingen te monitoren onder een representatief deel van hun leerlingen. Scholen dienen:
aan de inspanningsverplichting te voldoen om een actief veiligheidsbeleid te voeren
het effect van het veiligheidsbeleid jaarlijks te monitoren
de volgende taken bij tenminste één persoon te beleggen: het coördineren van het anti-pestbeleid en het fungeren als vast aanspreekpunt bij pesten.

De Inspectie van het Onderwijs ziet toe op de naleving van bovengenoemde inspanningsverplichting en heeft het recht de monitoringsgegevens bij scholen op te vragen. Scholen die de Vensters-vragenlijst hebben afgenomen, kunnen via Vensters de monitoringsgegevens sociale veiligheid aan de inspectie doorleveren.

Berekening

De berekeningen worden uitgevoerd door Vensters VO.

Formule:

De 5-puntsschaal in bovenstaande berekening heeft de waardes 1,2,3,4 en 5.

Basisinformatie

Op Scholen op de kaart worden de volgende gegevens getoond:

Extra informatie

Extra informatie die getoond kan worden op Scholen op de kaart:

Vergelijkingsgroep

Bij Sfeer en veiligheid wordt een vergelijking gemaakt met alle scholen in Nederland. Bij deze indicator wordt geen vergelijkingsgroep op basis van schoolsamenstelling getoond, omdat sommige vergelijkingsgroepen te klein zijn voor een betrouwbare berekening. Per onderwijssoort wordt een vergelijking gemaakt met alle leerlingen in Nederland in die onderwijssoort.

ManagementVenster

Meer informatie over Sfeer en veiligheid is te vinden in het Managementrapport Tevredenheid leerlingen, op school- en bestuursniveau.

Dit ManagementVenster-rapport wordt opgemaakt als een school de Vensters-vragenlijst heeft afgenomen (via Vensters of één van de externe onderzoeksaanbieders). Dit rapport geeft meer informatie over de respons, de resultaten van de vragen over leerlingtevredenheid en de resultaten van de sociale veiligheidsvragen.

Via het ManagementVenster kunnen scholen hun sociale veiligheidsgegevens naar de inspectie sturen via de module Monitoring Sociale Veiligheid (MSV). Dit is ook mogelijk voor scholen die de ProZO!-vragenlijst van de Sectorraad Praktijkonderwijs hebben afgenomen.

Databron

De gegevens voor deze indicator worden aangeleverd door de school of door de externe onderzoeksaanbieder die het onderzoek afneemt. De afnameperiode van het tevredenheidsonderzoek loopt elk schooljaar van 1 november tot en met 30 april.

Scholen die een onderzoek afnemen bij een externe onderzoeksaanbieder die aangesloten is bij Vensters, hebben de mogelijkheid om een breder onderzoek af te nemen. De Vensters-vragen zijn dan onderdeel van het bredere onderzoek. Op vensters.nl staat een overzicht van alle externe onderzoeksaanbieders die de Vensters-vragenlijst gebruiken. Als een school het onderzoek afneemt via een van deze externe onderzoeksaanbieders is het mogelijk om de gegevens automatisch door te sturen naar Vensters.

In de Vensters-vragenlijst gaan vraag 1 tot en met 16 over de tevredenheid van leerlingen en vraag 17 tot en met 27 over de sociale veiligheid. Op vensters.nl kunt u de volledige vragenlijsten met de volledige antwoordschalen downloaden.

Vragenlijst sociale veiligheid

Ik zit in leerjaar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6
Ik zit op het praktijkonderwijs / brugjaar / vmbo / vmbo-b / vmbo-k / vmbo-(g)t / havo / vwo

Schoolklimaat
17. Hoe tevreden ben je over de sfeer op school? [heel ontevreden – heel tevreden]
18. Hoe tevreden ben je over de omgang met andere leerlingen van jouw school? [heel ontevreden – heel tevreden]
19. Ga je met plezier naar school? [nooit – altijd]
20. Hoe tevreden ben je over de veiligheid op school? [heel ontevreden – heel tevreden]
[i] Denk hierbij of je je prettig voelt op school, of er geen agressie is op school, of er geen geweld gebruikt wordt of er voldoende camerabewaking is, enzovoorts.
21. Hoe duidelijk vind je de regels op school? [heel onduidelijk – heel duidelijk]
22. Hoe tevreden ben je over hulp die je van school krijgt bij persoonlijke problemen? [heel ontevreden – heel tevreden] [niet van toepassing]
23. Hoe tevreden ben je over wat school doet tegen pesten? [heel ontevreden – heel tevreden]
[i] Heeft de school regels om het pesten te voorkomen, of pesters door docenten worden aangesproken, of dat er in de klas gesproken wordt over pesten, enzovoorts.

Veiligheid

24. Ben je de afgelopen drie maanden gepest door leerlingen van deze school? [heel vaak – helemaal niet]
25. Ben je de afgelopen drie maanden online gepest door leerlingen van deze school? [heel vaak – helemaal niet]
26. Hebben leerlingen van deze school jou de afgelopen drie maanden expres lichamelijk pijn gedaan? [heel vaak – helemaal niet]
[i] Denk hierbij aan: schoppen, slaan, knijpen enzovoorts.
27. Ben je de afgelopen drie maanden gediscrimineerd door leerlingen van deze school? [heel vaak – helemaal niet]
[i] Bijvoorbeeld op basis van je geloof, huidskleur, geslacht, seksuele voorkeur, enzovoorts.

NB Over de bewoording van de vragen is nagedacht door de VO-raad, LAKS, ResearchNed en Kwaliteitscholen. Er mag in de vragen in principe niets worden gewijzigd. Het is echter toegestaan om specifieke termen als ‘docent’ te vervangen door een bij de school of het onderwijs passende term (bijvoorbeeld ‘leraar’) of ’ouders’ door ’ouders/verzorgers’. Voor het vso wordt geen onderscheid gemaakt in onderwijssoorten. Aan leerlingen van het vso wordt gevraagd naar het uitstroomprofiel.

----------------------------------------------------------

Nieuwe vragenlijst sfeer en veiligheid
(vanaf november 2020)

In welk leerjaar zit je? 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6
Welke onderwijssoort volg je? praktijkonderwijs / brugjaar / vmbo brugjaar / vmbo-b / vmbo-k / vmbo-(g)t / havo / vwo / European Secondary School / International Baccalaureate

Sfeer
17. Ben je tevreden over de sfeer op je school [zeker niet - zeker wel]
18. Vind je het leuk om met andere leerlingen van je school om te gaan? [zeker niet - zeker wel]
19. Heb je het naar je zin op school? [zeker niet - zeker wel]
20. Voel je je veilig op school? [zeker niet - zeker wel]
21. Zijn de regels op school duidelijk? [zeker niet - zeker wel]
22. Helpt de school je goed als je persoonlijke problemen hebt? [zeker niet - zeker wel] (+ n.v.t.)
(Bijvoorbeeld gezondheidsproblemen, problemen thuis, ruzies.)
23. Ben je tevreden met wat je school doet tegen pesten? [zeker niet - zeker wel] (+ n.v.t.)

Veiligheid
24. Ben je de afgelopen 3 maanden gepest op school? [zeker niet - zeker wel]
(Bijvoorbeeld klas, schoolplein, kantine, wc’s, gang.)
25. Ben je de afgelopen 3 maanden online gepest door leerlingen van school? [zeker niet - zeker wel]
(Bijvoorbeeld via WhatsApp, Instagram, Snapchat, Facebook.)
26. Hebben leerlingen van je school je de afgelopen 3 maanden expres lichamelijk pijn gedaan? [zeker niet - zeker wel]
27. Hebben leerlingen van je school je de afgelopen 3 maanden gediscrimineerd? [zeker niet - zeker wel]
(Bijvoorbeeld gemeen doen om wie je bent, waar je vandaan komt, hoe je eruit ziet of door je geloof.)

Validiteit en betrouwbaarheid

Het is niet mogelijk om de tevredenheidvragenlijst tijdelijk te sluiten, gegevens op te vragen en daarna de vragenlijst weer open te zetten, omdat dit de betrouwbaarheid beïnvloedt. Soms is dit wel mogelijk als de vragenlijst wordt afgenomen bij een externe onderzoeksaanbieder.

Om de resultaten zo valide en betrouwbaar mogelijk te maken, hebben onderzoeksbureaus CentERdata en ResearchNed richtlijnen voor het afnemen van de Vensters-vragenlijst opgesteld. Onderstaande richtlijnen zijn van toepassing voor afname van de basissets vragen voor leerlingen in het kader van Vensters VO. Uiteraard zijn scholen vrij om zelf uitgebreidere vragenlijsten af te nemen of om de vragen af te nemen in meerdere leerjaren. Als scholen uitgebreidere vragenlijst aan hun leerlingen of ouders willen voorleggen, vragen we ze om de algemene vragen in ongewijzigde volgorde op te nemen aan het begin van de vragenlijst. Deze afspraken zijn ook gemaakt met de externe onderzoeksaanbieders.

Voor een representatief beeld van alle leerlingen is het van belang dat de groep die de vragenlijst heeft ingevuld qua samenstelling vergelijkbaar is met de gehele groep op een aantal achtergrondkenmerken zoals onderwijstype en sector. Om een goed beeld te geven van de hele school is een representatieve steekproef nodig. Deze steekproef moet groot genoeg zijn om betrouwbaar te kunnen zijn. We maken daarbij een onderscheid tussen een minimaal aantal respondenten (de uitkomst is voor 90 procent betrouwbaar) dat nodig is voor betrouwbaar onderzoek en een gewenst aantal respondenten (de uitkomst is voor 95 procent betrouwbaar).